Testen op prostaatkanker, doen of niet?
Vanaf heden zullen wij niet meer standaard de PSA-waarde in uw bloed bepalen bij een algemene check. Hieronder kunt u meer lezen over PSA.
Bij onderzoek naar prostaatkanker wordt in het bloed de PSA-waarde (prostaat specifiek antigeen) gemeten. Aan het testen van het PSA zijn een aantal voor- en nadelen verbonden. Het is daarom goed om de voor- en nadelen te bekijken voordat u een besluit neemt over het al dan niet laten testen van uw PSA.
Sommige mannen zijn ongerust vanwege plasklachten. Plasklachten zijn echter meestal geen teken van prostaatkanker. Wel kan de kans op prostaatkanker iets verhoogd zijn als uw vader of broer prostaatkanker heeft (gehad). Verhoogd PSA kan veroorzaakt worden door prostaatkanker, maar ook door bijvoorbeeld prostaatvergroting of prostaatontsteking. Als een verhoogd PSA wordt gevonden, is dus vervolgonderzoek bij de uroloog nodig voor meer duidelijkheid. Er worden dan meestal biopten genomen: met een naald worden stukjes prostaat weggehaald en onderzocht. Ook dit geeft nog geen volledige zekerheid; de naald kan naast de kanker geprikt zijn.
Prostaatkanker groeit meestal zo langzaam dat de meeste mannen er gedurende hun leven niets van zullen merken en er ook niet aan zullen overlijden. Dit geldt met name voor wat oudere mannen. Veel mannen met prostaatkanker worden dan ook onnodig behandeld, terwijl behandeling vaak wel blijvende bijwerkingen geeft. Door het aantonen van prostaatkanker bent u een patiënt met kanker, terwijl dit nauwelijks invloed heeft op uw levensduur en wel uw kwaliteit van leven kan beïnvloeden. Om die redenen is het nuttig om stil te staan bij de keuze om het PSA wel of niet te laten testen.
Goed om te weten
• Plasklachten komen bijna nooit door prostaatkanker.
• De meeste mannen met verhoogd PSA hebben geen prostaatkanker.
• Als prostaatkanker wordt ontdekt hoeft dat vaak niet behandeld te worden.
• Behandeling van prostaatkanker kan klachten geven zoals incontinentie (urineverlies), erectieproblemen, klaarkomen zonder zaadlozing, of darmproblemen.
• Als u prostaatkanker heeft, dan is er een kleine kans dat u hieraan overlijdt. Het testen van PSA verkleint die kans op overlijden met 1 op de 1000 (van 6 naar 5 op de 1000)
Slotwoord
Op het moment dat prostaatkanker naar aanleiding van een PSA-test wordt vastgesteld, is het onmogelijk te bepalen welke patiënten in de toekomst klachten gaat krijgen en dus gebaat is bij een directe behandeling. Veel patiënten worden dan ook uit voorzorg behandeld om problemen bij enkelen te voorkomen. Voor mannen zonder verhoogd risico zijn de voordelen van de PSA test beperkt, terwijl de nadelen (onrust en bijwerkingen van een mogelijk onnodige behandeling) aanzienlijk kunnen zijn. Daarom is het advies van de Nederlandse huisartsen om niet het PSA te laten testen als daar geen aanleiding voor is. De huisartsen en urologen vinden wel dat u zelf moet kunnen beslissen of u uw PSA laat bepalen. Belangrijk is dat u zelf de nadelen en voordelen afweegt.
Mocht u nog vragen hebben naar aanleiding van dit informatieblad, bespreek deze dan met uw huisarts. Voor meer informatie over PSA kijk op onze website: https://rembrandt.praktijkinfo.nl
Klik rechts (op de homepage) op de regel ‘Informatie over gezondheid en ziekte’. Er verschijnt een alfabet. Klik op de P en vervolgens op ‘prostaatkanker’
Met vriendelijke groet, uw huisartsen,
Praktijk ‘Rembrandt’ Boxmeer
| Wat gebeurt er met 100 mannen die hun PSA-gehalte laten bepalen? Stel dat 100 mannen hun bloed laten prikken. Ze zijn allemaal tussen de 50 en 70 jaar oud. Ze zijn gezond en hebben geen klachten. Ze laten allemaal hun PSA testen. |
| Van de 100 mannen zijn er 80 bij wie het PSA normaal is. |
| Van de 100 mannen zijn er 20 bij wie het PSA verhoogd is. |
| Van de 20 mannen met een verhoogd PSA hebben er 16 geen prostaatkanker en 4 wel prostaatkanker |
| Van de 4 mannen met prostaatkanker krijgt er 1 ooit klachten in de toekomst. Het is niet zeker of hij er aan zal overlijden.
De andere 3 zijn door het testen opeens prostaatkankerpatiënt. Terwijl er een redelijke kans is dat ze anders levenslang niets van hun prostaatkanker gemerkt zouden hebben |